Obchody 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego pod Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

– Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku, ale walki na naszym terenie rozpoczęły się nieco później za sprawą aktywności płk Konstantego Ramotowskiego „Wawra”. W Puszczy Augustowskiej został zbudowany oddział, który 19 kwietnia stoczył pierwszą bitwę pod Jastrzębną. Podczas dzisiejszej uroczystości wspominamy to wydarzenie – mówił starosta augustowski Jarosław Śleszyński.

Uczestnicy zgromadzili się najpierw w kościele pw. św. Rocha w Krasnymborze na mszy w intencji poległych powstańców styczniowych, by później w przemarszu przejść na cmentarz parafialny, gdzie znajduje się powstańcza mogła. Spoczywa w niej 20 poległych w bitwie pod Jastrzebną oraz od odniesionych w niej ran. Tam złożono kwiaty i zapalono znicze.

– To piękny symbol naszej tragicznej historii – Polska musiała walczyć i okupić daniną krwi swoją wolność. Powstanie styczniowe miało szczególny – partyzancki – charakter. Uczestniczyli w nim przedstawiciele wszystkich stanów społecznych – zarówno ludzie biedni, jak i szlachta. Choć nie przyniosło zwycięstwa, było elementem sukcesu z 1918 roku – zaznaczał wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

– Choć dzieli nas aż 160 lat od tych wydarzeń, mamy wspólne wartości z naszymi przodkami i musimy dziś pamiętać, jak wielką cenę oni zapłacili za wolność – dodał wojewoda.

Uroczystości rocznicowe, które zorganizowali: starosta augustowski, Zarząd Powiatu w Augustowie oraz wójt Gminy Sztabin, zakończyły się w Szkole Podstawowej im. Sybiraków w Krasnymborze. Uczniowie zaprezentowali montaż słowno-muzyczny „Był taki rok…!”.

1200 bitew i potyczek

Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku przeciwko jednemu z zaborców – Cesarstwu Rosyjskiemu. Chociaż do wcześniejszego powstania listopadowego (1830-31) Polacy przystąpili, dysponując regularną armią z generalicją zaprawioną w bojach wojen napoleońskich, to właśnie powstanie styczniowe było największym zrywem narodowym, na który złożyło się ponad 1200 bitew i potyczek. Wzięło w nich udział ponad 200 tysięcy powstańców, skupionych w licznych oddziałach.

Rosyjska przewaga militarna, terror, publiczne egzekucje, rzezie ludności cywilnej i brak zainteresowania powstaniem przez dużą część chłopów przyczyniły się do upadku powstania. W walkach zginęło kilkadziesiąt tysięcy powstańców, jeszcze więcej zesłano na katorgę za Ural. Żywioł polski na dawnych Kresach został zdecydowanie osłabiony. W 1867 r. zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, językiem urzędowym i wykładowym w szkołach stał się rosyjski. Konfiskowano majątki klasztorne i szlacheckie, wystawiano je na licytację.

Odpowiedzią na terror Rosji był polski program pracy organicznej. Skoncentrował działalność Polaków w gospodarce i w nowoczesnych, masowych partiach politycznych. To właśnie Polska Partia Socjalistyczna z Józefem Piłsudskim, dla którego powstanie styczniowe było mitem założycielskim antycarskiej aktywności oraz Narodowa Demokracja z Romanem Dmowskim na czele, doprowadziły ostatecznie do odzyskania niepodległości w 1918 roku.  

tekst i zdjęcia : https://www.gov.pl/web/uw-podlaski/obchody-160-rocznicy-powstania-styczniowego-i-bitwy-pod-jastrzebna

fot. Emilia Twardowska i Bogusław Kierkla