10 lutego 2014, w kościele św. Rocha w Krasnymborze odbyła się Msza święta w intencji pokoju. Następnie w sali gimnastycznej ZSS w Krasnymborze, odbyła się uroczystość przekazania Sztandaru. Na tą uroczystość przybyli nasi księża: ks. prałat Wiesław Domitrz i ks. kanonik Maciej Maciejewski. Wójt gminy Sztabin –Tadeusz Drągiewicz, Zarząd koła Sybiraków z prezesem Jerzym Sienkiewiczem, panią Wiktorią Malinowską i panią Barbarą Czartoszewską . Pani Helena Kozłowska-redaktor naczelna miesięcznika Nasz Dom Sztabiński, pani Małgorzata Ostrowska prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Sztabińskiej im. Karola Brzostowskiego, dyrektor Publicznej Biblioteki w Sztabinie. Przedstawiciele leśników z Puszczy Augustowskiej. Sybiracy: Zofia Kosowska, Teresa Stanulewicz, Stanisława Zalewska, Wacława Niedzielko, Teresa Sokołowska, Halina Ostapowicz, Józef Szmygiel i Stefan Piekarski. Rodziny Sybiraków: Piekarskich, Skoków, Szyperów, Gramackich, i inne. oraz rodzice, Rada Pedagogiczna i uczniowie.
   Po powitaniu, poczet sztandarowy Sybiraków w składzie: chorąży Józef Szmygiel, asysta Zofia Kosowska, Stanisława Zalewska wniósł sztandar do sali gimnastycznej. Został odśpiewany hymn państwowy, przy akompaniamencie keyboardu. Następnie miał miejsce ceremoniał przekazania Sztandaru. Nowy poczet sztandarowy w składzie chorąży Konrad Pachucki, asysta Weronika Dyda i Dorota Kozłowska, przyjęli Sztandar. Stary poczet sztandarowy pożegnał się ze Sztandarem. Pani Zofia Kosowska odczytała akt przekazania Sztandaru. Pani Dyrektor, podziękowała i odczytała akt przyjęcia Sztandaru i następnie przekazała go uczniom.
   Część artystyczna rozpoczęła się od hymnu Sybiraków w wykonaniu uczennicy Joanny Dołęgowskiej, następnie uczniowie recytowali wiersze: Mięciutka poduszka., 10 luty będziemy pamiętali, Sandra Wyszyńska przeczytała informacje dotyczące wywózek Polaków w głąb ZSRR. Pierwsza deportacja 10 II 1940 r. objęła, mieszkańców: Balinki, Jasionowa k. Sztabina, Jastrzębnej Drugiej, Jastrzębnej Pierwszej , Krasnegoboru, Ostrowia i Wolnego. Do dzisiaj udało się ustalić ponad 48 rodzin, 230 osób z parafii Krasnybór. Uczennica Oliwia Dołęgowska odczytała z prezentacji nazwiska i imiona osób deportowanych. Na prezentacji były daty urodzin, śmierci, nazwiska rodowe. Nie wszystkie rodziny miały te dane. Przy niektórych rodzinach są to liczby. Dla naszego pokolenia jest to zadanie do likwidacji tych białych plam! Były przeczytane relacje świadków: pani Wandy Gramackiej i pana Józefa Szmygla przez córkę Lucynę i synową pana Józefa Szmygla –panią Helenę. Uczennice recytowały wiersze: Noc trzynastego kwietnia, Zrozumieć. Część artystyczną została zakończona przez odśpiewanie dalszych zwrotek hymnu Sybiraków przez Joannę Dołęgowską.
   Następnie głos zabrała pani Barbara Czartoszewska z Zarządu Koła Sybiraków z Augustowa , która zwróciła się do Wójta z apelem, aby pozwolił Szkole na przyjęcie imienia Sybiraków, prezes Jerzy Sienkiewicz wręczył pani Dyrektor książki o historycznych wydarzeniach, pan Wójt powiedział, że jeżeli szkoła wyjdzie z taką inicjatywą to on przychyli się. Pani Wiktoria Malinowska przekazała szkole swoją książkę Zapamiętane, w której opisuje lata zsyłki widziane jej oczami.
   Następnie sztandar został wyprowadzony, a goście udali się na poczęstunek.
   Zaproszenia przygotowała pani Emilia Świątkowska, dekorację wykonała pani Urszula Pastewska, oprawa muzyczna Wiesław Kotarski, korektor tekstu pani Alicja Augustynowicz. Pani dyrektor zadbała o całość logistycznie.

WYBÓR IMIENIA DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W KRASNYMBORZE

I.
We wrześniu 2013 roku Sybiracy zamieszkujący parafię Krasnybór, zwrócili się z prośbą do Dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze o możliwość przekazania swojego Sztandaru Szkole.
Rada Pedagogiczna pozytywnie zaopiniowała tę prośbę.
II
Od września 2013 roku uczniowie Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze rozpoczęli zbieranie informacji na temat wywózki mieszkańców z powiatu augustowskiego na Syberię w czasie II wojny światowej.
Ze zgromadzonych przez uczniów informacji przygotowano prezentację multimedialną o losach zesłanych na Sybir. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia 22 stycznia 2014r. przyjęto i zatwierdzono datę uroczystego przekazania sztandaru. Dzień 10 lutego 2014 roku – 73 rocznica wywózki w głąb Syberii – stał się datą uroczystego przekazania Sztandaru. W uroczystej procesji z kościoła parafialnego w Krasnymborze, gdzie Sztandar miał dotychczasową siedzibę, przeprowadzono go do Zespołu Szkół Samorządowych. Tu nastąpiły uroczyste Akty przekazania i przejęcia Sztandaru. Niezwykle wzruszająca uroczystość nie tylko dla Sybiraków, ale przede wszystkim dla uczniów i Rady Pedagogicznej Zespołu, stała się impulsem do wysunięcia przez Zarząd Koła Sybiraków w Augustowie prośby, skierowanej do Dyrektora ZSS w Krasnymborze i Wójta Gminy Sztabin, o nadanie szkole imienia Sybiraków.
III
Od tego pamiętnego dnia nauczyciel uczący historii, nauczyciele, wychowawcy rozpoczęli rozmowy z uczniami na tematy Syberii, Katynia, Obławy lipcowej, czyli trudnej historii naszego regionu. Są to wydarzenia żywo do dzisiaj dyskutowane nie tylko w rodzinach bezpośrednio nią dotkniętych, ale także przez wszystkich tych, którzy niemal osobiście ją przeżywają z ludźmi, których także znali.
W Zespole Szkół rozpoczęto wiele działań, mających na celu przybliżenie tamtego okresu uczniom. Pokazanie niemal namacalnie tego, co było częścią życia niewielu jeszcze żyjących uczestników i świadków tamtej historii.
06 maja 2014, odbyły się warsztaty dla uczniów, prowadzone przez pracowników Muzeum Wojska Polskiego w Białymstoku na temat Syberia-Sybiracy.
IV
W dniu 8 maja 2014 roku wśród rodziców uczniów Zespołu Szkół w Krasnymborze została przeprowadzona ankieta. Jej celem było poznanie opinii rodziców na temat propozycji nadania imienia Sybiraków Szkole Podstawowej w Krasnymborze i nadania imienia Sybiraków Gimnazjum w Krasnymborze . W badaniu wzięło udział 97 ankietowanych (48 szkoła podstawowa i 49 gimnazjum).
Zdecydowana większość respondentów ze szkoły podstawowej – 45 – odpowiedziała pozytywnie na pytanie: „Czy chciałaby Pan(i), aby Szkoła Podstawowa w Krasnymborze nosiła imię Sybiraków?”. Stanowi to prawie 94% oddanych głosów. Negatywnej odpowiedzi udzieliło 3 rodziców, około 6% ankietowanych. Odpowiedzi rodziców przedstawia poniższy wykres:



Rodzice uczniów z gimnazjum odpowiedzieli w 98% pozytywnie na wybór imienia Sybiraków dla Gimnazjum. 48 rodziców było na tak i 1 na nie.

Odpowiedzi rodziców przedstawia poniższy wykres:



Wniosek z przeprowadzonej ankiety:
Rodzice uczniów Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze w zdecydowanej większości chcą nadania Szkole Podstawowej w Krasnymborze imienia Sybiraków.
Rodzice Uczniów Gimnazjum w Krasnymborze chcą nadania Gimnazjum w Krasnymborze imienia Sybiraków.
V.
W dniu 08 maja 2014r.odbyło się głosowanie przeprowadzone wśród uczniów Zespołu. Czy chciałabyś, aby Szkole Podstawowej w Krasnymborze nadać imię Sybiraków?
Uczniowie Szkoły Podstawowej w Krasnymborze w liczbie 77 oddali głosy: 69 głosów było na tak, co stanowi 90 % na nie zagłosowało 8 osób.
Uczniowie na patrona Szkoły Podstawowej w Krasnymborze wybrali Sybiraków.

Uczniowie Gimnazjum w Krasnymborze, również uczestniczyli tego dnia w głosowaniu i oni odpowiadali na pytanie: Czy chciałabyś, aby Gimnazjum w Krasnymborze nadać imię Sybiraków?
Uczniowie oddali 49 głosów: 37 było na tak i 12 na nie.
Uczniowie na patrona Gimnazjum w Krasnymborze wybrali Sybiraków.

fot. Emilia Świątkowska

    Dzień 22 czerwca 2015 roku na zawsze zapisze się w pamięci wszystkich mieszkańców Krasnegoboru, okolicznych miejscowości – głównie tych, należących do obwodu Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze, a szczególnie w pamięci całej społeczności szkolnej – uczniów, Rodziców, nauczycieli i pracowników. Tego dnia odbyło się uroczyste nadanie imienia szkole podstawowej i gimnazjum wchodzącym w skład Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze.
Pierwotnie uroczystość nadania imienia planowana była na dzień 10 lutego 2015 roku w rocznicę II wywózki mieszkańców Ziemi Krasnoborskiej, jednak w związku z uroczystościami w innych szkołach o takim samym imieniu, zdecydowaliśmy się na przesunięcie uroczystości na dzień 22 czerwca – w rocznicę III wywózki w czerwcu 1941 roku.
    Historia istnienia szkoły jest ściśle związana z historią Ziemi Krasnoborskiej, która tak naprawdę zapoczątkowała historię Gminy Sztabin. Nie chcę tu przywoływać wszystkich faktów historycznych zapisanych w wielu dokumentach źródłowych, ale wystarczy wspomnieć, że nauczanie na tych terenach, aż do czasów przedwojennych związane było ściśle z zakonem Dominikanów i hrabią Karolem Brzostowskim. Prawdopodobnie to on właśnie założył tu pierwszą szkołę publiczną, która znajdowała się w miejscu dzisiejszej remizy strażackiej – obok kościoła pod wezwaniem ZNMP. W 1937 rozpoczęto budowę większego budynku szkoły usytuowanego w miejscu obecnej, którą przerwały działania II wojny światowej. Po jej zakończeniu, od 1949 roku ponownie rozpoczęto starania o budowę nowej szkoły. Jej ostateczny kształt – dwupiętrowy budynek z częścią mieszkalną dla nauczycieli i salą gimnastyczną, instalacją c.o. i natryskami, oddano do użytku w 1954 roku. Wspomnieć należy, że od roku 1955 do 1960 w budynku szkoły funkcjonował Państwowy Dom Dziecka, a w trakcie prac budowlanych szkoła nieprzerwanie pracowała i kształciła okoliczną młodzież. Przez lata funkcjonowała tu także Szkoła Przysposobienia Rolniczego. Teraz jest Zespołem Szkół i mieści dwa oddziały przedszkolne, szkołę podstawową i gimnazjum. Przez dziesięciolecia swojego istnienia oficjalnie nie nosiła żadnego imienia. Mówi się – bo nie zachowały się żadne tablice ani dokumenty – że w czasach, gdy w budynku mieścił się dom dziecka szkoła, a właściwie ten dom dziecka właśnie, nosił imię Stalina. Dopiero w roku 2004 nauczyciele, rodzice i uczniowie podjęli próby wyboru patrona szkoły. Nie było jednak dane zatwierdzenie imienia ani Rodu Chreptowiczów ( właściciele i dobroczyńcy dóbr krasnoborskich), ani Powstańców Styczniowych, ani Płk. Konstantego Ramotowskiego (bohaterowie historycznie związani z Ziemią Krasnoborską). Trudno dzisiaj powiedzieć dlaczego nie podjęto starań o sfinalizowanie przedsięwzięcia – z perspektywy czasu ośmielę się powiedzieć, że był to znak, którego nie potrafiliśmy odczytać, aż do roku 2013.
   We wrześniu 2013roku Sybiracy zamieszkujący parafię Krasnybór, zwrócili się z prośbą do Dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze o możliwość przekazania swojego Sztandaru Szkole. Przedstawiona przez Dyrektora prośba Radzie Pedagogicznej, została zaopiniowana przez nią pozytywnie. Od września 2013 roku uczniowie Zespołu Szkół Samorządowych przystąpili do gromadzenia informacji na temat wywózki mieszkańców powiatu augustowskiego na Syberię w czasie działań II wojny światowej.
    Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia 22 stycznia 2014 roku przyjęto i zatwierdzono datę uroczystego przekazania i przejęcia Sztandaru.
Dzień 10 lutego 2014 roku – 73 rocznica wywózki w głąb Syberii – stał się datą uroczystego przekazania i przejęcia Sztandaru. Do szkoły zjechali się Sybiracy z całego powiatu augustowskiego. Przybyli inni dostojni goście, w tym również Wójt i radni Gminy Sztabin.
   W uroczystej procesji z kościoła parafialnego w Krasnymborze, gdzie Sztandar miał dotychczasową siedzibę, przeprowadzono go do Zespołu Szkół Samorządowych. Tu nastąpiły uroczyste Akty przekazania i przejęcia Sztandaru. Była to niezwykle wzruszająca uroczystość nie tylko dla Sybiraków, ale przede wszystkim dla Rady Pedagogicznej Zespołu i całej społeczności uczniowskiej, która z wielkim wzruszeniem słuchała świadectw tamtych trudnych czasów opowiadanych przez uczestników zsyłek na nieludzką ziemię. Reakcja odbiorców tych świadectw stała się też impulsem do wysunięcia przez Zarząd koła Sybiraków w Augustowie do Dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze i Wójta Gminy Sztabin prośby, o nadanie szkołom imienia Sybiraków.
   Od tego pamiętnego dnia nauczyciel historii, a także inni nauczyciele i wychowawcy, rozpoczęli rozmowy z uczniami na temat Syberii, Katynia, Obławy lipcowej, czyli trudnej historii naszego regionu. Są to wydarzenia żywo do dzisiaj dyskutowane nie tylko w rodzinach bezpośrednio biorących w nich udział, ale także przez wszystkich tych, którzy niemal osobiście ją przeżywają z ludźmi, których znali.
Rozpoczęły się działania, których celem było przybliżenie tamtego okresu uczniom w taki sposób, by nauczyli się dostrzegać dziejącą się historię i zechcieli świadomie w niej uczestniczyć. Trzeba było pokazać młodzieży i dzieciom wszystko to, co było częścią życia niewielu żyjących jeszcze uczestników i świadków tamtej historii.
   Korzystaliśmy tu także z fachowej pomocy, bez której trudno byłoby zaszczepić u młodzieży chęć poszukiwania prawdy i jej zrozumienia. 06 maja 2014 roku odbyły się warsztaty dla uczniów gimnazjum i szkoły podstawowej, prowadzone przez pracowników Muzeum Wojska Polskiego w Białymstoku na temat „Syberia – Sybiracy”.
   08 maja 2014 roku, przeprowadzono ankiety wśród rodziców uczniów Zespołu Szkół Samorządowych. Zdecydowaną większością głosów rodziców za, 17 czerwca 2014 roku podjęto uchwałę o nadaniu imienia Sybiraków Szkole Podstawowej i imienia Sybiraków Gimnazjum.
15 września 2014 roku na posiedzeniu Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół Samorzadowych, podjęto uchwałę w sprawie nadania imienia Sybiraków Szkole Podstawowej i imienia Sybiraków Gimnazjum.
17 września 2014 roku Dyrektor Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze, pani mgr inż. Barbara Kotarska, złożyła wniosek do Rady Gminy Sztabin o nadanie imienia Szkole Podstawowej w Krasnymborze i Gimnazjum w Krasnymborze.
   Minioną uroczystość swoją obecnością zaszczycili: JE ks. Biskup Romuald Kamiński, ks. dr Wojciech Kotarski, ks. Maciej Maciejewski – proboszcz parafii Krasnybór, ks. Wiesław Domitrz, ks. Krzysztof Bronakowski, ks. Edward Cwalina, Sybiracy z parafii Krasnybór – p. p. Stanisława Zalewska, Regina Hrusza, Alfreda Skok, Teresa Sokołowska, Wacława Niedzielko, Halina Ostapowicz, Teresa Stanulewicz, a także rodziny osób, które samodzielnie już przybyć nie mogły. Ponadto przybyły delegacje z Zarządu Koła Sybiraków z Augustowa z pocztem sztandarowym i z panem Jerzym Sienkiewiczem – prezesem, pani Wiktoria Malinowska autorka wielu opublikowanych wspomnień „Zapamietani”, delegacja Zarządu Koła Sybiraków z Białegostoku z pocztem sztandarowym i z p. Tadeuszem Chwiedziem – prezesem oraz innymi osobami. Gościliśmy także innych znamienitych gości – przede wszystkim pana Wójta Gminy Sztabin i radnych Rady Gminy Sztabin z panem Pawłem Karpem – przewodniczącym Rady Gminy, pana Posła na Sejm Rzeczypospolitej – Jarosława Zielińskiego z małżonką, pana sekretarza Gminy Sztabin Zbigniewa Szymańskiego, panią wizytator Kuratorium Oświaty w Białymstoku delegatura w Suwałkach – Ewę Markowską, delegację z Muzeum Wojska Polskiego w Białymstoku, delegacje pracowników Urzędu Gminy Sztabin, Nadleśnictwa Augustów, Straży Granicznej w Lipsku z komendantem ppłk Grzegorzem Biziukiem, Komendy Powiatowej Policji z dzielnicowym asp. szt. Robertem Żukowskim. Przybyły też poczty sztandarowe ze szkół, które noszą także imię Sybiraków – Szkoła Podstawowa im. Sybiraków z Netty, Gimnazjum nr 2 im. Sybiraków w Augustowie. Delegacje tych szkół przybyły pod przewodnictwem dyrektorów – p.p. Henryki Mołodziejko i Henryki Rzepeckiej. Gościliśmy także delegację ze Szkoły Podstawowej im. Karola Brzostowskiego w Sztabinie z pocztem sztandarowym. Przybyli także dyrektorzy szkół w Sztabinie – p. Marek Marciniak i Jaziewie – p. Aleksander Godlewski. Komendant OSP w Krasnymborze – Wojciech Hrehorowicz z pocztem sztandarowym, także zaszczycili nas swoją obecnością. Przybyły także p. Małgorzata Ostrowska – dyr. Biblioteki Gminnej w Sztabinie, p. Helena Kozłowska – redaktor naczelna „Naszego Sztabińskiego Domu”. Rolę gospodarza pełniła p. mgr inż. Barbara Kotarska – dyrektor Zespołu Szkół Samorządowych w Krasnymborze, Rada Rodziców i Rada Pedagogiczna z pracownikami Zespołu oraz cała społeczność uczniowska.
   Uroczystość rozpoczęła się mszą św. w kościele p.w. Św. Rocha, której przewodniczył i Słowo Boże wygłosił J.E. ks. biskup Romuald Kamiński. Po uroczystej mszy świętej, delegacje przybyłe na uroczystości złożyły wiązanki kwiatów pod pomnikiem Ofiar Obławy Augustowskiej z 1945 roku i w uroczystym orszaku przeszły procesjonalnie do budynku szkoły, gdzie odbywała się dalsza część uroczystości. Wszystkich gości powitała w progach szkoły pani dyrektor Barbara Kotarska, a całość uroczystości poprowadziła p. Alicja Augustynowicz, nauczycielka języka polskiego w Zespole Szkół Samorządowych w Krasnymborze.
   Prowadząca przedstawiła krótką historię szkoły oraz jej drogę do wyboru i nadania imienia. Poprosiła pana Wójta Gminy Sztabin o odczytanie Aktu nadania imion: szkole podstawowej i gimnazjum. Pan Wójt odczytał Uchwałę Rady Gminy Sztabin z dnia 5 listopada 2014 roku, w której Szkole Podstawowej w Krasnymborze nadaje się imię SYBIRAKÓW i Gimnazjum w Krasnymborze nadaje się imię SYBIRAKÓW. Uroczyste Akty nadania imion szkołom przekazał na ręce pani dyrektor. Następnie uroczystość uświetniła swoim występem młodzież gimnazjalna, przedstawiając inscenizację na podstawie publikacji „Zapamiętani” pani Wiktorii Malinowskiej. Jednak najbardziej wzruszającym punktem uroczystości okazały się wspomnienia przedstawione przez p. Reginę Hrusza – Sybiraczkę, która podzieliła się z nami historią swojej rodziny. Po części artystycznej głos zabrali zaproszeni goście. Usłyszeliśmy wiele ciepłych słów i podziękowań skierowanych do nas za wybór takiego imienia, bo to pamięć najszczytniejszych tradycji narodowych, szacunek dla bohaterskich obrońców Rzeczypospolitej, patriotyzm - ten wielki i ten codzienny, to pamięć i tolerancja.
   Uroczystość zakończyły wpisy do kroniki szkoły, a także wspólny z zaproszonymi gośćmi obiad. Było uroczyście i wzruszająco, rzadko bowiem dzieje się tak, że Patron szkoły – tu zbiorowy – uczestniczy w takich przedsięwzięciach. My mieliśmy to szczęście i wielki honor gościć pośród nas skromnych, cichych i bardzo wzruszonych, zjednoczonych wspólnym imieniem Sybiraków.

Opracowała: Alicja Augustynowicz

   Poczet sztandarowy Gimnazjum im. Sybiraków w Kranymborze dnia 9 lutego 2016 roku uczestniczył w uroczystościach rocznicowych wywózki mieszkańców Netty na Syberię. Tego dnia Szkoła Podstawowa im. Sybiraków w Netcie Pierwszej obchodziła 22 rocznicę nadania imienia Sybiraków szkole.

Oprac. Małgorzata Dawidowicz